Rejim kontrolündeki bölgelerde ekonomik krizin geldiği nokta, yaşamı zorlaştırırken Suriyeliler de hayatlarını kazanma hususunda farklı alternatiflere yönleniyor. Enflasyon ve işsizliğin her geçen gün daha trajik oranlarda arttığı rejim bölgesinde, “paralı askerlik” ciddi bir kazanç kapısı haline geldi. Rusya’nın teşvik ve sevki ile Libya’da Hafter saflarında savaşmak için binlerce Suriyeli gönüllü olurken, Rusya’nın paralı askerlik ön şartları alternatif bir ekonominin de doğmasına yol açtı.

Humeymin Askeri Üssü’ndeki kayıt bürosu tarafından yapılan duyuruya göre, halihazırda zorunlu askerlik hizmeti tamamlanmamış olan Suriyelilerin başvuruları kabul edilmeyecek.[1]  Bu ön şart, paralı askerlik için gönüllü olmak isteyen Suriyelilerin kimlik satın almalarına yol açıyor. Halab Today’in iddiasına göre, bilhassa Humus bölgesinde yükselen bu yeni trend ile paralı asker olmak isteyen ama ön şartlar gereği başvuru yapamayan Suriyeliler bu engeli, para karşılığında askerlik hizmeti zorunluluğu olmayan başka kişilerin kimliklerini satın alarak aşmaya çalışıyor.

Bu süreçte rejimin güvenlik birimleri de doğrudan rol alarak ortaya çıkan kayıt dışı ekonomiden paylarını alıyor. Kişi başı ortaya çıkan maliyetin 1500 doların üzerinde olduğu bu süreç ile birlikte rejim saflarından çok sayıda asker ve milisin Libya’da savaşmak adına firar ettiği ve bu firarların rejime desteğin kuvvetli olduğu beldelerde de benzer şekilde gerçekleştiği Halab Today’in iddiaları arasında. Şubat ayı içerisinde 7 parti milisin Humeymim üzerinden Libya’ya gönderildiği ve mevcut trendin  engellenmesi yönünde henüz bir sinyal olmadığı düşünüldüğünde, Libya’ya giden Esed yanlısı paralı askerlerin sayılarının artarak devam etmesi oldukça muhtemel görünüyor.

Geçtiğimiz aylarda Şark’ül Evsat tarafından yapılan haberlerde Rusya’nın Humus ve Deyr ez-Zor’da Libya’da savaşmak için milis devşirme politikasına önem verdiği, Humeymim’in merkez olarak kullanıldığı bu süreçte Libya’ya ek olarak Venezuela’da muhafızlık yapmak üzere de paralı asker devşirilmeye çalışıldığı iddia edilmişti.[2] Keza STJ’nin ileri sürdüğü Rusya’nın Karabağ savaşında Ermenistan’a destek adına rejim yanlısı milisleri bölgeye göndermesi iddiası da Humeymim’in merkezde bulunduğu bir başka proxy milis hikayesi.[3]

Ülkenin mevcut ekonomik gidişatı ve buna ek olarak Esed rejiminin tasarruf kaygısıyla ordu güçlerinin mobilizasyonunu savaş öncesi dönem seviyesine indirme çabaları da göz önüne alındığında[4] başta yaşamını askerlik ile kazananlar olmak üzere çok sayıda rejim yanlısı Suriyelinin Rusya tarafından organize edilen paralı askerlik programlarına kanalize olması beklenebilir. Bu süreç aynı zamanda Esed rejiminin İdlib başta olmak üzere yeni ve yoğun bir çatışma için ordu bazında pek de hevesli olmadığını şayet böyle bir harekat gerçekleşirse öncü unsurların Rusya ya da İran destekli milis güçler olacağını da kuvvetli bir ihtimal olarak görünüyor. Rusya ve İran arasında milis unsurlar üzerinden gerçekleşen Suriye rekabetinde tarafların sürekli el yükseltmesi rejimin dönemsel olarak lehine olan bir gelişme olarak gözükmekte ve rejimin ekonomik zorluklar yaşadığı bu dönemde ordu üzerinden tasarruf yapma imkanı vermekte. Ama zaten yaşadığı büyük yıkım ve işlev kaybıyla eski günlerinden uzakta kalan ordunun, rejim güvenliğinde milislerin gerisinde kalması ve rejim yanlısı Suriyelilerin ordu yerine milis güçlerini tercih eder hale gelmesi orta vadede Şam’ın zaten epey hırpalanmış iktidarını daha da zorlayabilir.

Ömer Behram Özdemir

[1] https://halabtodaytv.net/archives/180630 , Erişim Tarihi: 3 Mart 2021.

[2] https://www.suriyegundemi.com/rusya-suriye-den-venezuela-ya-insan-ticareti-agi-mi-kuruyor

[3] https://www.suriyegundemi.com/rejim-yanlisi-milisler-ermenistan-a-destek-icin-karabag-a-mi-goenderildi

[4] https://www.suriyegundemi.com/rejim-ordusu-maddi-sorunlar-sebebiyle-kuecuelueyor