Suriye’de savaşın uzamasıyla birlikte toplumsal kırılmalar, bozulmalar ve suça meyil giderek artıyor. Söz konusu durumun en önemli göstergelerinden biri de özellikle genç nesilde artan uyuşturucu kullanımıdır. Devlet otoritesinin ortadan kalkması, terör örgütlerinin ve yasadışı suç yapılanmalarının kendisine zemin yakalaması, uyuşturucu üretimi ve kullanımını yaygınlaştırdı. Savaş nedeniyle toplum psikolojinin bozulması, işsizlik ve gelecek kaygıları özellikle Suriyeli gençleri uyuşturucuya iten etkenlerin başında yer almaktadır. Bunun yanında uyuşturucunun ucuz ve oldukça ulaşılabilir olması da yaygınlaşmanın en büyük faktörlerinden biridir.
Uzun yıllardır uyuşturucu imalatı, sevkiyatı ve satışını yapan YPG/PKK, Avrupa Birliği’nin “narko terör” örgütleri listesinde yer almaktadır. Suriye sahasında artan YPG/PKK varlığı da aynı zamanda uyuşturucu üretiminde artışı beraberinde getirmiş, Avrupa’ya açılan uyuşturucunun önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. Bu anlamda yalnızca PKK değil; Hizbullah başta olmak üzere İran destekli milisler de uyuşturucu üretiminin ve ticaretinin bir ayağını oluşturmaktadır.
PKK/YPG, bölgede uyuşturucu ekimini arttırmasının yanında tüketimini de oldukça kolaylaştırmıştır. Uyuşturucu maddelere birçok yerde rahatlıkla ulaşılmaktadır. Normal sigara fiyatlarından dahi ucuza uyuşturucu satılmaktadır. Bölgede kullanılan esrarın yanında en bilineni ‘Captagon’ hapıdır. TSK da Afrin operasyonu süresince birçok bölgede milyonlarca captagon hapı ve üretim tesislerini ele geçirmiştir.[1] Captagon hapının tanesi Suriye içerisinde 600-700 Suriye Pounduna yani yaklaşık 1-2 Türk Lirasına satılmaktadır.
PKK/YPG ile uyuşturucu imalatında özellikle de captagon hapı üretiminde ve sevkiyatında da rejim, etkili bir aktördür. Son dönemde Avrupa ve Ortadoğu’da çok sayıda Suriye kaynaklı sevkiyatlar ele geçirilmiştir. Özellikle Captagon hapı dikkat çekmektedir.
Suriye’de uyuşturucu ağı ile ilgili medyaya yansıyan bilgiler giderek artmaktadır. 19 Ocak 2021’de Suriye Milli Ordusuna bağlı 3. Kolordu Hamran gayri resmi sınır kapısında, rejim bölgesinden gelen bir araçta 900 bin Captagon hapı ele geçirmiştir. Suriye içerisinde tanesi 1-2 TL olan bu hap, Avrupa’da daha da değerlenmektedir. Nitekim Türkiye içerisinde tanesinin 5 TL olduğu ifade edilmektedir. Kur farkı nedeniyle Avrupa’da, özellikle de Doğu Avrupa’dan sonra fiyatın giderek arttığı bilinmektedir.
Bu yönüyle uyuşturucu üretimi, sevkiyatı ve ticareti çok katmanlı olarak ülke içerisindeki yasadışı ekonominin bir parçasını oluşturmaktadır. PKK için örgüt finansmanı olarak değerlendirilirken, rejim içerisinde milis grupların çıkarları ve gelir kaynağı olarak görülmektedir. Bu bakımdan devlet otoritesinin ortadan kaybolduğu, milis yapıların güvenlik sektörüne giderek hakim olduğu Suriye’de uyuşturucu tüketiminin de üretiminin de giderek artacağı rahatlıkla tahmin edilebilir. Bunun yanında uyuşturucu konusunda uluslararası piyasalarda önemli bir aktör olarak konumlanabilme potansiyeli de taşıdığı görülmektedir.
Kutluhan Görücü
[1] PYD/YPG’nin Afrin’de kurduğu uyuşturucu hap üretim tesisi kapandı, Sabah, 14 Şubat 2018, https://www.sabah.com.tr/gundem/2018/02/14/pydypgnin-afrinde-kurdugu-uyusturucu-hap-uretim-tesisi-kapandi , İçişleri Bakanı Süleyman Soylu: Afrin Harekatı, uyuşturucuya darbe vuracaktır, Haberturk, 9 Mart 2018, https://www.haberturk.com/icisleri-bakani-suleyman-soylu-afrin-harekati-uyusturucuya-darbe-vuracaktir-1869591
