Analiz-Haber / Suriye Gündemi

Etnik ve mezhebi yönü oldukça ön plana çıkan Suriye’deki iç savaşta, ülkede çoğunluğu teşkil eden Sünnilerin demografisi gün geçtikçe geriliyor. 5 yıldan fazla bir süredir devam eden savaşta Sünnilerin çoğunluğu teşkil ettiği şehir ve kasabalar bir bir tahliye ediliyor. Rejimin kullandığı kuşatma, açlık ve ağır bombardımanla teslime zorladığı muhalif bölgeler, daha sonra “yeşil otobüslerle” boşaltılarak demografik değişime uğruyor.

Şimdiye kadar Humus şehir merkezi, el-Vair bölgesi, Batı Guta’daki Dareyya, Muazamiyet el-Şam v.b. çok sayıda bölge rejime bağlı güçlerce teslime zorlanarak yeşil otobüslerle tahliye edildi. El değiştiren bu bölgelere özellikle yurtdışından getirilen yabancı Şii milislerin ailelerinin yerleştirildiği ve böylece söz konusu bölgelerde demografinin kalıcı biçimde değiştirildiği bildiriliyor. Esed rejimi, Nusayri azınlığa dayanan dezavantajlı durumunu, İran liderliğindeki bölgesel Şii demografisini arkasına alarak dengelemeye çalışıyor.

Rejimden Han el Şeyh Taarruzu

Geçtiğimiz yaz aylarında Şam’a bağlı Batı Guta’daki Dareyya’nın 4 yıllık kuşatma, açlık ve bombardımanın ardından teslim olup boşaltılmasının ardından rejime bağlı güçlerinin yeni hedefi, Batı Guta’daki bir diğer muhalif bölge olan Han el-Şeyh oldu.

Dareyya’ya benzer biçimde gün be gün Han el-Şeyh’e yönelik hava saldırıları, varil bombaları, karadan karaya füzeler ve fosfor içerikli bombardıman, bölgedeki muhaliflerin durumunu kötüleştirmeye başladı. Muhaliflerin bir süre önce ele geçirdiği Deyr Habiye’yle komşu Zekiye’ye ulaşmasının ardından, rejim güçleri bu hattı ikiye bölmek için harekete geçti.

Rejimin hava saldırılarının ardından başlattığı kara saldırılarıyla 3 Ekim’de Deyr Habiye’ye yaklaşmaya başladı. 8 Ekim’de Daruşa mezrasına ulaşan rejim güçleri, 13 Ekim’de Deyr Habiye yakınlarındaki bir üssü muhaliflerden ele geçirdi. 14 Ekim günü Deyr Habiye’ye giren rejim güçleri, 2 hafta süren çatışmaların ardından bu kez Zekiye yakınlarındaki hava savunma birliği üssünü muhaliflerden aldı. Böylece Han el-Şeyh’teki muhaliflerin Zekiye’yle olan bağlantısı, 28 Ekim’de kesilmiş oldu.

Bundan sonra sürekli yenilenen rejim saldırılarıyla muhaliflerin durumu gün geçtikçe daha da kötüleşmeye başladı. Bu kez Han el-Şeyh’teki muhalif savaşçılar ve ailelerinin tahliye edilmesi için rejimle görüşmelere başlandı.

Tahliye Süreci

Han el-Şeyh’teki muhalifler, ellerinde bulunan esirler karşılığında rejim güçlerinin, muhalif savaşçılar ve ailelerinin güvenli bir biçimde İdlib’e taşınmasının sağlanması üzerinde anlaştılar. Buna göre 1400 aile üyesinin yanı sıra, 1450 muhalif savaşçının bölgeyi 42 otobüs ve yaralılar için 25 ambulansla terk etmesi bekleniyor. İlk otobüsler 28 Kasım 2016 itibariyle Han el-Şeyh’ten muhalif savaşçılar ve aileleriyle ayrılmaya başladı. Muhalif savaşçıların yanlarında hafif silahları götürmesine izin veriliyor. Otobüsler Şam’dan İdlib’e doğru yola çıktı.

Yeşil Otobüsler: Demografik Değişim

Rejimin başkent Şam ve Humus çevresinde yoğunluklu olmak üzere sıklıkla sürdürdüğü kuşatma, teslim ve tahliye stratejisi, ilerleyen süreçte Suriye’deki demografi üzerinde kalıcı sonuçlar doğurma potansiyeline sahip. Rejimin tahliye ettiği bölgelere yerleştirecek kendi demografik tabanı olmaması nedeniyle, yurt dışından getirilen Şii milislerin ailelerin yerleştirilmesi, Suriye’de belirgin bir biçimde Şiilerin ağırlığını artırmaya başlıyor.

İran liderliğindeki Şii milislerin bu şekilde bölgede bir demografik değişime yol açması, ilerleyen süreçte İran liderliğindeki Şiilerin gelecekte Suriye üzerinde daha güçlü bir rol oynamasını sağlayabilir.

Son olarak Halep’te de benzer bir strateji güdülürken, kuşatma, ağır bombardımanla teslime zorlanan muhalifler, Halep’ten çıkarılmak isteniyor. Ancak bunun gerçekleşmesi halinde, Halep’te de demografik bir mühendislik çalışmasıyla şehrin Şiileştirilebileceği tahmin ediliyor. Hali hazırda şehirde on binlerce İranlı asker ve Şii milis bulunuyor.